İşçinin Dinlenme Hakkı: Ara Dinlenmesi ve Çalışma Süresine Etkisi

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 68. maddesinde “Ara Dinlenmesi” düzenlenmiştir. Ara dinlenmesi, günlük iş süresi içinde işin gereğine ve o yerin geleneklerine göre düzenlenmek suretiyle günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında verilen dinlenme süresidir. Ara dinlenmesi işçinin çalışma yükümlülüğünün bulunmadığı, bu süreyi nerede ve nasıl geçireceğine serbestçe karar verebileceği bir zaman dilimidir. Bu süre içinde işçi yeme, içme ve zorunlu ihtiyaçlarını giderir.

Kanun’un ilgili maddesi uyarınca ara dinlenme süreleri en az aşağıdaki şekilde olabilir;

• 4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika,
• 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar (7,5 saat dahil) süreli işlerde 30 dakika,
• 7,5 saatten fazla süreli işlerde 1 saat ara dinlenmesi verilir.

Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir. İşveren tarafından bu süreler arttırılabilir. Bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralıklı olarak kullandırılabilir. Dinlenmeler bir işyerindeki işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.  

İşçi kural olarak ara dinlenme süresini serbestçe kullanabilir, diğer bir deyişle işçi bu süreyi isterse işyeri dışında isterse işyerinde geçirebilir. Bununla beraber, işin veya işyerinin özelliği, işçilerin öğle yemeği ya da çay molası sırasında işyerinin dışına çıkmasını sakıncalı kılıyorsa ya da bazı güçlükler yaratıyorsa, işçilerin bu süreyi işyerinde geçirmesine dair bir uygulama yasaya aykırı sayılmayacaktır.

Buna karşılık işçi ara dinlenmesinde işyerinde kalıyor ve çalıştırılıyorsa veya işverenin talimatı ile işin başında bulunduruluyorsa ve çıkacak iş için çalışmaya hazır durumda bekletiliyorsa, ara dinlenmesi süresi iş süresinden sayılır. Bu durumda işçinin o hafta içinde çalıştığı sürelerle ara dinlenmelerinde çalıştığı süreler toplamı 45 saati aşarsa, işçi aşan kısım kadar fazla çalışma ücretine hak kazanır.