İHBAR SÜRESİNİN BÖLÜNMEZLİĞİ İLKESİ

İşçi ya da işverenin iş sözleşmesini sona erdiren irade beyanına ‘fesih bildirimi’ denilmektedir. Fesih Bildirimi tek taraflı, bozucu yenilik doğuran ve karşı tarafa vardığı andan itibaren hüküm doğuran bir irade beyanıdır. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin haklı nedene dayanmaksızın feshedilmesi halinde, sözleşmeyi fesheden taraf, belli bir süre önceden fesih bildiriminde bulunmak zorundadır. İş Kanunu’nun 17. maddesinde fesih bildirim süreleri işçinin kıdemine göre düzenlenmiştir.

İş Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca bildirim süreleri;

• İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için 2 hafta,
• İşi 6 aydan 1,5 yıla kadar sürmüş olan işçi için 4 hafta,
• İşi 1,5 aydan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için 6 hafta,
• İşi 3 yıldan daha fazla sürmüş olan işçi için 8 haftadır.

Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. Bu tazminata ihbar tazminatı adı verilmektedir.

İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. Diğer bir deyişle işveren, ihbar önellerine (bildirim sürelerine) uymaksızın bildirim süresine ait ücreti (ihbar tazminatını) işçiye ödeyerek iş sözleşmesini feshedebilir.

İhbar süresi bölünemez bir menfaattir. İş Kanunu’nun 17. maddesinde yer alan sürelerin tam olarak uygulanması gerekir. İhbar süresinin bölünmezliği ilkesi uyarınca, kanunda yer alan bildirim sürelerinden daha az bir zaman kala bildirimde bulunan taraf, bildirim süresine hiç uymaksızın iş sözleşmesini feshetmiş sayılır.

Örneğin, işveren tarafından işi 3 yıldan fazla sürmüş olan bir işçinin iş sözleşmesi 6 hafta ihbar süresi verilmek suretiyle feshedilirse, ihbar süresine hiç uyulmamış sayılır. Bu durumda işçinin ihbar tazminatı talepli bir dava açması halinde işçi 8 haftalık ücreti tutarında ihbar tazminatına hak kazanır.

Konu hakkında T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ E. 2017/15110 K. 2020/2319 T. 17.2.2020 tarihli kararında aynen aşağıdaki şekilde hüküm tesis etmiştir;

“…Somut uyuşmazlıkta, davalı işyerinde çalışmakta olan işçinin iş akdinin feshedileceği Diyarbakır 5. Noterliğinin 16/07/2014 tarih ve 172289 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile bildirilmiş olup davacının 14 gün ihbar öneli bulunduğu belirtilmiştir. Davacı bunun üzerine uyulmayan ihbar öneli için davalıdan ihbar tazminatı talep etmiştir. Mahkemece hesaplamanın ihbar süresinin tamamı için yapılması gerekirken ihbar önelinin bölünmezliği kuralı ihlal edilerek 14 gün ihbar öneli düşülerek bakiyesi için ihbar tazminatı hesap edilip sonuca gidilmiştir. Yukarıda da açıklandığı üzere ihbar önelinin bölünmesi yasal olmadığından işçinin kıdemine göre tabi olduğu sekiz haftalık ihbar tazminatının hesaplanıp buna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.”

Benzer şekilde örneğin işi 3 yıldan fazla sürmüş olan bir işçiye 8 haftalık ihbar önelinin 4 haftasının kullandırılması ve 4 haftasının ise peşin olarak ödenmesi de mümkün değildir.  İhbar öneli ya tam olarak 8 hafta şeklinde kullandırılmalı ya da 8 haftalık ücreti üzerinden hesaplanacak ihbar tazminatı tutarı iş sözleşmesinin feshi anında peşin olarak ödenmelidir.

Yukarıdaki hususların tümü çalışan bakımından da geçerlidir. Çalışan da fesih iradesini (istifasını) işverenliğe bildirdiğinde fesih ihbar sürelerine tam olarak uymalıdır. Çalışanın istifası halinde taraflar, çalışanın ihbar önellerinde çalışmaması noktasında karşılıklı olarak anlaşmaya varabilir.